Aanraken is gezond

door René Diekstra, psycholoog

Bij stress denken we meestal aan onplezierige, bedreigende dingen die op ons af komen. Maar stress kan ook ontstaan door het ontbreken van bepaalde ervaringen. Ik houd het erop dat het missen van aanraking of liefkozing waarschijnlijk een van de belangrijkste bronnen van stress is in ons leven. En dat geldt voor iedereen: van jong tot oud, van vroeg tot laat.

En… via vroeg naar laat. “Zoals vaak bij wetenschappelijk onderzoek moesten dieren helpen bij de bewijsvoering”. Dierpsycholoog Michael Meaney vergeleek twee groepen ratten. De ene groep werd in de eerste weken van hun leven iedere dag uit de kooi gehaald en geaaid. De andere groep leefde het gewone leven van ratten in een kooi. Toen beide groepen na twee jaar met elkaar vergeleken werden, waren de verschillen opmerkelijk: bij de in hun jeugd geliefkoosde dieren waren geheugencapaciteit en stressbestendigheid groter. Het lichamelijke verouderingsproces zette bij de liefdevol bejegende ratten later in. Hoe is het mogelijk dat zoiets subtiels als streling in de eerste periode na de geboorte zulke ingrijpende gevolgen voor later kan hebben? En….hoe zit het met mensenkinderen? Een van de meest vertederende studies die ik ken stamt uit 1977. Ze gaat over een jongetje met een groeiachterstand, vermoedelijk door stress en ontwrichting in de eerste periode na de geboorte.

In het ziekenhuis kreeg hij een speciale verpleegster toegewezen, die een groot deel van haar tijd met hem doorbracht. Het jongetje ging zich aan haar hechten en na honderd dagen -nog steeds in het ziekenhuis- bleek dat de hoeveelheid groeihormoon zich verdubbeld had. Kortom: het zorgenkindje groeide als kool. Maar toen ging de verpleegster drie weken op vakantie en…de hoeveelheid groeihormoon daalde dramatisch, zelfs tot aan het niveau van opname. Toen de verpleegster terugkwam, steeg het niveau binnen de kortste keren weer. Relaties regelen dus werkelijk onze hormoonhuishouding!

Aan de medische faculteit van de universiteit van Miami werd ontdekt dat te vroeg geboren baby’s die driemaal per dag over hun hele lichaampje gestreeld werden en van wie de armpjes en beentjes zachtjes werden bewogen, bijna 50% sneller groeiden. Ze waren veel actiever en alerter en ze konden eerder het ziekenhuis verlaten. En maanden later hadden de “gestreelde baby’s” nog altijd een ontwikkelingsvoorsprong. Hoe zit dat eigenlijk bij volwassenen? Onderzoeken bewijzen het, maar ook mijn eigen ervaring in het werken met (echt)paren laat zien dat stellen die elkaar dikwijls aanraken minder kans lopen dat de relatie schipbreuk lijdt. Paren die hun relatie willen verbeteren door te leren elkaar vaker te strelen (zonder dat het tot seks komt), merken steevast dat zowel hun persoonlijke gezondheid als hun relatie groeit en bloeit. Aanraking is een van de meest diepgaande en meest onontbeerlijke ervaringen van mens en dier, jong en oud.”